Sabahattin Eyüboğlu

Sabahattin Eyüboğlu (d. Akçaabat, 1908 – ö. İstanbul, 13 Ocak 1973), Türk yazar, akademisyen ve çevirmen.

1908 yılında Akçaabat'ta doğmuştur. İlköğrenimini Kütahya'da, ortaöğrenimini Trabzon'da tamamlamış, yüksek ğrenimini Atatürk'ün talimatıyla Avrupa'ya eğitime gönderilecek gençler arasında sınava girerek, Dijon, Lyon ve Paris üniversitelerinde, filoloji, edebiyat ve estetik alanlarında yapmıştır. İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünde doçent olarak akademik kariyerine başlamıştır (1933 - 1939). Ankara'da eğitim müfettişliği ve Talim Terbiye Kurulu üyeliği yapmış, Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü'nde kültür tarihi dersleri vermiş (1943 - 1947), bu arada Hasan Ali Yücel tarafından kurulan Tercüme Bürosu'nda çalışmıştır (1939 - 1947). 1947 - 1948 yıllarında ikinci kez Fransa'ya gitmiş, dönüşünde yine İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde karşılaştırmalı Türk - Fransız edebiyatı (1950 - 1960), Teknik Üniversite ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu'nda sanat tarihi (1951 - 1958) dersleri okutmuştur. 27 Mayıs 1960 müdahalesinden sonra 147'ler içinde yer almış, görevlerinin iadesinden sonra Teknik Üniversite'deki öğretim üyeliğine devam etmiştir.

Eyüboğlu 1930'lardan itibaren yazmaya başlamış, Hakimiyet-i Milliye ve Tan gibi gazetelerde, Kültür Haftası, İnsan, Varlık gibi dergilerde yazıları yayınlanmıştır. Orhan Veli Kanık, Nurullah Ataç, Melih Cevdet Anday ile birlikte Tercüme dergisini çıkardı. Kendi denemeleri ve ünlü Montaigne ve Ömer Hayyam Vedat Günyol ile birlikte Jean-Paul Sartre ve daha birçok ünlü yazardan çeviriler yaptılar. çevirilerinin yanısıra

Yeni Ufuklar dergisinde yazdı. Vedat Günyol’la Babeuf’tan çevirdikleri Devrim Yazıları toplatıldı(1965). Sabahattin Eyüboğlu, 12 Mart Darbesi sonrasında "gizli komünist örgütü kurmak" suçuyla Vedat Günyol ve Azra Erhat ile birlikte tutuklanmış, davada beraat etmiştir.

Eserleri :

Sabahattin Eyüboğlu çok geniş bir konular alanı üzerinde yazılar yazmış, günümüzde de referans kabul edilen çeviriler gerçekleştirmiş, bu arada kısa metrajlı filmler de yapmıştır. Yazıları dört döneme ayrılır:

1 - 1933'ten 1939 sonuna dek uzanan İstanbul dönemi yazıları,
2 - 1940 - 1947 Ankara dönemi yazıları,
3 - 1947 - 1952 Paris mektupları,
4 - 1957 - 1973 dönemi yazı ve çevirileri.

Deneme - inceleme :

• Avrupa resminde gerçeklik duygusu (1952),
  
• Fatih albümüne bakış (1952),
  
• Mavi ve kara (1961),
  
• Yunus Emre'ye selam (1966),
  
• Yunus Emre (1971),
  
• Sanat üzerine denemeler (1974),
  
• Pir Sultan Abdal (1977),
  
• Köy Enstitüleri üzerine (1979),
  

Çeviri :

• Curtius'dan, Fransa üzerine deneme (1953),
• Eflatun'dan, Devlet (1959),
• Şiir çevirileri (1976), vb.
• Julius Caesar (1966) - (THE TRAGEDY OF JULIUS CAESAR-William Shakespeare)
• Hamlet (1965) - (THE TRAGEDY OF HAMLET, PRINCE OF DENMARK-William Shakespeare)
• Troilos ile Kressida (1956) - (TROILUS AND CRESSIDA-William Shakespeare)
• Atinalı Timon (1965) - (THE LIFE OF TIMON OF ATHENS-William Shakespeare)
• Macbeth (1962) - (THE TRAGEDY OF MACBETH-William Shakespeare)
• Antonius ve Kleopatra (1967) - (THE TRAGEDY OF ANTONY AND CLEOPATRA-William Shakespeare)

Film :

• Anadolu ormanları (1956),
  
• Siyah kalem (1957),
  
• Karanlıkta renkler (1957),
  
• Nemrut Dağı tanrıları (1957),
  
• Hitit güneşi (1957),
  
• Göreme (1959),
  
• Surnâme (1959) vb.
  

Ödülleri :

Sabahattin Eyüboğlu Eflatun'un Devlet çevirisi ile Türk Dili Kurumu çeviri ödülünü (1959), "Mavi ve Kara" adlı deneme kitabı ile de Nurullah Ataç Armağanı'nı kazanmıştır (1960).